Volgens het platform staat daarmee vast dat de bedrijven de banden nat importeerden of nat opsloegen, wat verboden is. Voor de afwijzing geeft de minister geen enkele reden. Wel doet ze verslag van inspectiebezoeken die dit voorjaar bij de bedrijven zijn uitgevoerd. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) constateerde dat er maar één bedrijf was (in Montfoort) dat de voorschriften overtrad, maar onbekend is welke voorschriften het betrof. Daarnaast blijkt dat de NVWA nog steeds een oogje toeknijpt als bedrijven natte banden importeren, wat volgens het platform een groot risico vormt op introductie en verspreiding van exotische muggen. Bij twee van de bedrijven die volgens de NVWA voldeden aan alle voorschriften (in Lelystad en Assen), zijn inmiddels - voor het negende jaar - tijgermuggen aangetroffen.

Tijgermug
De tijgermug is een van oorspong uit Azië afkomstige mug die meer dan 20 viruszieken kan verspreiden, zoals dengue, zika, chikungunya en verschillende vormen van encefalitis (hersenontsteking). Ook de gelekoortsmug is een Aziatische muggensoort die diverse virusziekten kan verspreiden, zoals gele koorts en dengue. De import van gebruikte banden uit allerlei delen van de wereld waar de tijgermug en de gelekoortsmug inmiddels gevestigd is - als gevolg van de import van die banden! - is een belangrijke introductieroute.

Voorschriften
Op basis van de Wet publieke gezondheid zijn daarom in 2018 preventieve voorschriften gesteld, waaronder de verplichting om de banden droog te importeren en droog op te slaan. Want de eitjes die mogelijk in de banden zitten, hebben water nodig om uit te komen.

Volgens het platform wijst de aanwezigheid van exotische muggen bij de bedrijven er dan ook op dat de bedrijven die regels overtraden. Daarom diende het platform in april bij de minister een verzoek in om handhavend op te treden tegen de tien bedrijven waar in de jaren 2018 tot en met 2020 tijgermuggen of gelekoortsmuggen zijn gevonden. Het betreft bandenbedrijven in Montfoort, Emmeloord, Lelystad, Almere, Hardenberg, Assen, Weert (twee bedrijven), Etten-Leur en Heijningen.

Besluit
Wilfred Reinhold, voorzitter van het platform: De minister heeft maar liefst 16 weken uitgetrokken voor het formuleren van een besluit op het verzoek, maar desondanks ontbreekt een motivatie voor de afwijzing. Een wezenlijk gebrek, waar we zeker bezwaar tegen zullen indienen. Vervolgens blijkt uit het besluit dat ze dit voorjaar een aantal inspecteurs van de NVWA naar de tien bandenbedrijven heeft gestuurd om daar een inspectie uit te voeren. Hoewel dit niet was waar het platform om gevraagd had, zou je dan toch wel verwachten dat de inspecteurs daarbij specifiek zouden kijken en vragen naar de droge import en de droge opslag, en dat deze elementen in het besluit uitvoerig aan de orde zouden komen. Maar dat valt - zeker wat betreft de droge import - erg tegen.

Kargro in Montfoort is het enige bedrijf waar de NVWA overtredingen constateerde, maar of die samenhingen met droge import of droge opslag blijkt niet uit het besluit. Het kan ook bijvoorbeeld zijn dat de werkinstructies voor het personeel niet duidelijk zichtbaar waren opgehangen.

Over droge import wordt ook helemaal niets gezegd als het gaat om Kargro in Emmeloord, Heuver in Hardenberg, Profile Tyrecenter en Ruband in Weert, en de locaties van Vrakking in Etten-Leur en Heijningen. Droge opslag wordt meestal wel specifiek benoemd, maar niet als het gaat om de locaties van Kargro in Montfoort en Emmeloord, en Profile Tyrecenter in Weert. Al eerder bleek uit documenten dat droge import een blinde vlek is bij de inspecties door de NVWA, en dat wordt hier nogmaals bevestigd. Maar áls de NVWA hier dan wel alert op is en erachter komt dat banden nat worden ingevoerd, dan zou je verwachten dat de NVWA daar werk van maakt.

De werkelijkheid is anders, zo blijkt uit het besluit van de minister, met betrekking tot de inspectie van Robeo in Lelystad op 10 juni: Nagenoeg alle banden zijn volgens het bedrijf droog bij aankomst. Het bedrijf heeft aangegeven dat, indien er incidenteel toch een band nat blijkt te zijn bij aankomst, deze direct uitgezogen wordt voordat deze bestickerd en verplaatst wordt. Tijdens de inspectie is geconstateerd dat het bedrijf voldeed aan alle voorschriften van technisch-hygiënische aard die aan dit bedrijf zijn opgelegd.  

Natte import
Reinhold: Het bedrijf geeft dus toe dat ze het verbod op import van natte banden overtreedt, maar desondanks constateert de NVWA dat het bedrijf aan alle voorschriften voldoet. Natte import is verboden om het een groot risico oplevert. Als de banden in het land van herkomst de container ingaan terwijl ze water bevatten, kunnen eitjes, larven en poppen zich ontwikkelen tot volwassen muggen, die bij het openen van de container naar buiten vliegen en zich over het bedrijfsterrein en in de omgeving verspreiden. En ook het droogmaken van de banden op het bedrijfsterrein brengt een risico met zich mee. De eitjes, larven en poppen die nog in het water aanwezig zijn, kunnen dan bijvoorbeeld in een afvoerputje terechtkomen waar ze kunnen uitgroeien tot volwassen muggen. Het is dan eigenlijk ook niet zo vreemd dat kort na deze inspectie tijgermuggen zijn aangetroffen bij Robeo, op 8 en 28 juli en 5 augustus. Voor het negende achtereenvolgende jaar.

Assen
Ook bij Dikabo in Assen, waar de NVWA op 31 mei concludeerde dat aan alle voorschriften werd voldaan, zijn inmiddels al tijgermuggen aangetroffen. Maar liefst zeven keer: op 23 juni, 5, 12, 14, 20 en 27 juli en 3 augustus. Ook hier wordt de tijgermug al negen jaar achtereen gevonden. Dat de NVWA op 31 mei aanwezig was bij het uitladen van één container, en constateerde dat deze banden droog waren, zegt niet zoveel. De NVWA was niet aanwezig bij het uitladen van alle andere containers die voor en na dit inspectiemoment op het bedrijf werden aangevoerd. Overigens is uit eerder openbaar gemaakte inspectierapporten van de NVWA bekend dat ook Dikabo soms natte banden importeert, en dat de NVWA daar niet tegen optreedt.

Bezoek
Dit onderstreept de relatieve waarde van zo n bedrijfsbezoek: de NVWA zou gewoon handhavend moeten optreden als blijkt dat de voorschriften worden overtreden. Dus als er tijgermuggen rondvliegen. Of als een bedrijf bekent dat het niet aan de voorschriften voldoet.

Uiteraard gaat het platform de minister nu ook verzoeken om handhavend op te treden tegen deze nieuwe overtredingen van Robeo en Dikabo, en andere bandenbedrijven waar dit jaar exotische muggen worden aangetroffen.